خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- عبدالحمید بیاتی؛ اوج گیری مناسبات آمریکا و قاره اروپا را شاید به نوعی بتوان به بعد از جنگ جهانی دوم ارتباط داد. اروپایی که بواسطه صدمات بیشمار جنگ های جهانی اول و دوم رو به زوال گذاشته بود توانست با کمک کشورهای دیگر از جمله امریکا بار دیگر به سطح اول مناسبات جهان برسد.
ارتباطات آمریکا و اروپا در دهه های اخیر همواره در سطح بالایی بوده و در دوران ریاست جمهوری «باراک اوباما» هرچند این مناسبات گرفتار چالش هایی همچون جاسوسی دستگاه های اطلاعاتی آمریکا از رهبران اروپایی از جمله «آنگلا مرکل» صدر اعظم آلمان، شد اما با این وجود اروپا همچنان مهمترین شریک آمریکا محسوب می شود.
با وجود این گرمی روابط اما «دونالد ترامپ» رئیس جمهور جدید آمریکا، اظهاراتی را در مورد نوع روابط آتی واشنگتن با قاره سبز داشته که موجب بروز نگرانی هایی برای اروپایی ها شده از همین رو به بررسی میزاث اوباما برای ترامپ در بخش اروپا می پردازیم.
آمریکا و ناتو
پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را شاید بتوان یکی از عوامل تثبیت و گسترش همکاری های آمریکا و اروپا دانست و شخص اوباما نیز تاکید ویژه ای در مورد حفظ این روابط داشت بطوریکه وی در سفر اخیر خود به اروپا گفت که واشنگتن به اتحاد با اروپا و از جمله دفاع از اعضای ناتو پایبند خواهد ماند.
انتظار می رود که روابط آمریکا با اروپا در دوران ریاست جمهوری ترامپ به عملکرد رئیس جمهور جدید ایالات متحده بستگی داشته باشد زیرا اگر وی بخواهد در مورد مسائلی همچون ناتو در مسیری به غیر از آنچه آمریکا در ده های اخیر گام برداشته حرکت کند مناسبات دیرینه واشنگتن-بروکسل دستخوش تغییر می شوداوباما که دوران ریاست جمهوری اش در آمریکا بزودی به پایان می رسد، در این مورد از ترامپ مستقیما نام نبرد، اما سخنانش پاسخی به هراس اروپا از اظهارات وی در رقابت های انتخاباتی بود. ترامپ گفته بود که اگر اعضای ناتو سهم مالی خود را در دفاع جمعی نپردازند، واشنگتن از آنها دفاع نخواهد کرد.
باراک اوباما که در آتن، پایتخت یونان، سخن می گفت، تاکید کرد که هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه از پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) دفاع می کنند.
رئیس جمهوری آمریکا گفت ناتو مانند همیشه آماده دفاع جمعی است. اوباما گفت ناتو برای منافع امریکا «بسیار حیاتی» است و وجود یک اروپای متحد و قدرتمند نیز به نفع امریکا و جهان است. ما می‌دانیم وقتی اروپایی‌ها شروع به جداشدن از هم کنند، چه اتفاقی می‌افتد...قرن بیستم یک حمام خون بود.
رئیس‌جمهور آمریکا در اظهاراتی درباره روابط نزدیک واشنگتن با قاره اروپا تاکید کرد که «اروپای قدرتمند به نفع جهان و آمریکا است».
باراک اوباما در بخش دیگری از اظهاراتش بر نقش محوری سازمان پیمان آتلانتیک شمالی تاکید و تصریح کرد که ناتو برای منافع آمریکا، نقشی «به شدت حیاتی» ایفا می‌کند.
به نظر می‌رسد اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا درباره ناتو به منظور اطمینان بخشیدن درباره تعهد واشنگتن به این ائتلاف نظامی و رفع نگرانی‌های اروپایی‌ها در خصوص اظهارات دونالد ترامپ در دوران مبارزات انتخاباتی‌اش مطرح شده است.
نگرانی درباره فروپاشی اروپا
اروپای واحد برای آمریکا از اهمیت ویژه ای برخوردار است و شاید به همین دلیل بود که در فاصله چند روز مانده تا برگزاری همه پرسی برگزیت در انگلیس اوباما با سفر به لندن برای مردم این کشور پیام داد.
اوباما همزمان با ورودش به لندن، در یادداشتی که در روزنامه دیلی تلگراف منتشر شد، نوشت: انگلیس در کنار اتحادیه اروپا قادر است بسیار موثرتر با تروریستم مبارزه کند و انگلیس در داخل اتحادیه اروپا از نفوذ بیشتری در سراسر جهان برخوردار خواهد بود.
رییس جمهوری آمریکا در این یادداشت از انگلیس به عنوان یک متحد نزدیک به واشنگتن یاد کرد و گفت: نتیجه تصمیم شما (در همه پرسی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا) مورد توجه دقیق آمریکا است.
اما طرفداران برگزیت از جمله «بوریس جانسون» شهردار وقت لندن و وزیر خارجه فعلی انگلیس، مواضع اوباما و مقامات آمریکایی در قبال خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، را امری مداخله جویانه خوانده و به شدت مورد انتقاد قرار داده اند.
قرارداد تجارت آزاد ( TTIP) مخالفت اروپا، پافشاری اوباما
یکی از مواردی که اوباما در دوران ریاست جمهوری خود به دنبال اجرای آن بود عقد قرارداد تجارت آزاد با اروپا بود اما این طرح با مخالفت هایی در اروپا همراه بود و تظاهرات هایی در برخی از کشورهای اروپایی از جمله آلمان در مخالفت با آن برگزار می شد.
در یک مورد از این تظاهرات ها، «کارل بائر» از موسسه محیط‌زیست مونیخ در سخنرانی خود در جمع مردمی که در این میدان گرد هم آمده بودند، گفت: هوای بد برای ما معنی ندارد، این قرارداد بد است که برای ما معنی دارد.
مردم در این راهپیمایی ها از سازمان‌ها و موسسه‌های مختلفی همچون حزب سبز، اتحادیه‌های کارگری، گروه‌های کشاورزی محلی و موسسه صلح سبز بودند و از طرف این سازمان‌ها حمایت می‌شدند.
معترضان بر این عقیده بودند که توافق تجاری به نفع پروژه صنعتی کردن کشاورزی است که به‌صورت ژنتیکی مهندسی نشده‌اند. آنها عنوان کردند که این قرارداد منجر به از دست رفتن هزاران شغل شده و منجر به پایین آمدن استانداردها در مشاغل و حفاظت غذایی می‌شود.
درحالی‌که طرفداران TTIP به مزایای اقتصادی این توافق اشاره می‌کنند و به معرفی استانداردهای جهانی به صنایع و تجارت کشورهای اروپایی مشغولند، مخالفان می‌گویند که این مسئله منجر به بد شدن شرایط حقوق و دستمزدها و همچنین شرایط اقتصادی اروپا می‌شود. موج به راه افتاده توسط پوپولیست ها در اروپا نیز مانع از اجرایی شدن این قرارداد می‌شود.
در اجلاس گروه ۲۰ که چندی پیش در چین برگزار شد، رهبران اقتصادی کشورهای پیشرفته اقتصادی دنیا به این نتیجه رسیدند که‌موج پوپولیستی به وجود آمده علیه فنّاوری‌های نوین قوانین تجارت و تجارت بین‌قاره‌ای را با مشکل مواجه می‌سازد.
این قرارداد در حالی با اعتراض مردم آلمان مواجه شده است که باراک اوباما اعتقاد دارد نمی‌تواند در روزهای باقی‌مانده از دوران ریاست جمهوری خود، شرایطش را به اتحادیه اروپایی بقبولاند و دونالد ترامپ نیز بارها بیان کرده که هردو با این توافق تجاری مخالف هستند.
از سوی دیگر وزیران تجارت اروپا روز جمعه ۲ مهر به اتفاق آرا اعلام کردند پیمان تجاری و سرمایه‌گذاری ترانس-آتلانتیک (تی. تی. آی. پی) که پیمانِ تجارت آزاد میان امریکا و اتحادیه اروپا محسوب می‌شود، در دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما امضا نخواهد شد.
رینهولد میترلینر، وزیر اقتصاد اتریش نیز که موج اعتراضات در کشورش در مخالفت با این قرارداد به اوج خود رسیده است، گفت: «به نظر ما، مذاکرات درباره توافق تجارت آزاد به تعلیق در آمده است چون دیگر مذاکرات جدی در این‌باره برگزار نخواهد شد.»
دوران کم تنش روابط آلمان وآمریکا در دوران اوباما
آلمان بواسط بهره مند بودن از اقتصادی قوی، قدرتمندترین کشور اروپایی محسوب می شود که در معادلات بین المللی نیز جایگاه ویژه ای دارد و به نوعی می توان گفت که روابط آمریکا با این کشور بر کل مناسبات واشنگتن با اروپا تاثیر گذار است.
در دوران زمامداری باراک اوباما موضوعی که در مقطعی موجب تیرگی روابط دو کشور شد، شنود تلفن همراه صدراعظم آلمان توسط دستگاه‌های جاسوسی ایالات متحده بود.
نظر به رویکرد مثبت ترامپ به روسیه و حساسیت کشورهای اروپایی در این مورد انتظار می رود که روابط آمریکا با اروپا در دوران ترامپ آبستن حوادث زیادی باشد.اما مرکل در این باره گفت که در مشکل یادشده نیز از همکاری قابل‌اعتماد رئیس جمهوری امریکا برخوردار بوده است. او تاکید کرد که به خاطر منافع مشترک به ویژه در نبرد با تروریسم، همکاری تنگاتنگ دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی دو کشور در آینده نیز ادامه خواهد داشت.
روزنامه‌های گاردین و واشنگتن پست اسناد محرمانه جاسوسی آمریکا از رهبران کشورهای مختلف را منتشر کرده بودند. آنها با انتشار این اسناد از بخشی از فعالیت‌های آژانس امنیت ملی آمریکا و مشابه بریتانیایی آن، ستاد ارتباطات دولت بریتانیا پرده برداشتند که در ابعاد بسیار بزرگ اطلاعات تماس‌های تلفنی میلیون‌ها شهروند آمریکا و خارج از آمریکا را جمع‌آوری کرده بودند.
در برلین سیاستمداران آلمانی ابتدا واکنش چندانی به گزارش‌های منتشر شده در این زمینه نشان ندادند. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در یک کنفرانس خبری مشترک با باراک اوباما توضیح داد که او با میهمانش در مورد امکانات و خطرات فعالیت‌های جاسوسی صحبت کرده و خواسته است که چهارچوب‌های تعیین شده در این زمینه رعایت شود.
نتیجه
انتظار می رود که روابط آمریکا با اروپا در دوران ریاست جمهوری ترامپ به عملکرد رئیس جمهور جدید ایالات متحده بستگی داشته باشد زیرا اگر وی بخواهد در مورد مسائلی همچون ناتو در مسیری به غیر از آنچه آمریکا در ده های اخیر گام برداشته حرکت کند مناسبات دیرینه واشنگتن-بروکسل دستخوش تغییر می شود.
از سوی دیگر آمریکا و اروپا در دوران ریاست جمهوری اوباما در امر مبارزه با تروریسم و داعش رویکرد یکسانی داشتند اما گویا ترامپ روندی به غیر از راه و رسم اوباما را در مبارزه با داعش در پیش خواهد گرفت که مولفه اصلی آن همکاری با روسیه است.
نظر به رویکرد مثبت ترامپ به روسیه و حساسیت کشورهای اروپایی در این مورد انتظار می رود که روابط آمریکا با اروپا در دوران ترامپ آبستن حوادث زیادی باشد.
نظر شما